कोभीड–१९ तथा Heating Ventilation / Air Conditioners (HVAC)
Date: 2020-09-14
कोरोना भाइरस अहिले संसारभरि नै निकै चर्चाको विषय हो । यद्यपी, यस भाइरसबारे कतिपय कुरा बाहिरिएको भएपनि अझै धेरै कुराबाट हामी अन्जान नै छौं । यस्तै धेरै हल्लाहरुबीच हामी तपाईहरुलाई Heating Ventilation / Air Conditioners (HVAC) तथा कोभिड–१९ बारे केही विशेष जानकारी दिन गइरहेका छौं ।
१. के यो भाइरस हावामा लामो समय रहन्छ र हावासँगै बहेर आउँछ?
कोभीड–१९ भाइरम मुख्यतः संक्रमित व्यक्तिले खोक्दा, हाछ्यूूँ गर्दा वा बोल्दा निस्किने स–साना छिटाहरुबाट अर्को व्यक्तिमा सर्छ । यी साना छिटा÷थोपाहरु हावाभन्दा धेरै भारी हुन्छन् र छिटै नै भुईंमा वा कुनै सतहमा झर्छन् । त्यसैले यो भाइरस हावामा धेरैबेर बस्दैन । भाइरस छिटै नै भुुईँ वा सतहमा झर्ने भएकाले तपाईको कुनै पनि ज्ख्ब्ऋ कथकतझको हावासँगै बहेर अन्त जाँदैन ।
२. के हावामा यो भाइरसको बढी जोखिम हुन्छ?
यो भाइरस जीवीत कोषमा मात्रै बढ्न सक्छ । तथापी यो भाइरस हावामा र कुुनै पनि सतहमा निश्चित समय बाँच्ने भएकाले संक्रमणको जोखिम रहन्छ । त्यसैले आफूू र नजिकैको वस्तुहरु स्यानिटाइज र डिस्इन्फेक्ट गर्न जरुरी छ ।
३.के यो महामारीमा air conditioner प्रयोग गर्न मिल्छ ?
एकदम÷विल्कुुल सकिन्छ । कुनै पनि राम्रो अवस्थामा भएको air conditioning, ventilation वा यस्तै किसिमको वातानुकुल उपकरणले कोभीड–१९ फैलाउँछ भन्ने तथ्याकं छैन । तथापी यस्ता सामानहरुको नियमित रुपमा जाँच, सफाई र मर्मत भएको हुुनुुपर्छ ।
४.के अधिक क्षमता भएको HVAC को फिल्टरले यो भाइरस फैलिनबाट रोक्न सक्छ ?
यस्ता फिल्टरहरुले धुलोका स–साना कणहरु, किटाणुु, आदि चीजहरुलाई समात्छ र बहने हावामा जानबाट रोक्छ । तर यसले भाइरसको जोखिमललाई पूर्णतया निर्मूल पार्छ भन्ने वैज्ञानिकरुपमा प्रमाणित भएको छैन ।
५.हामीले यस्ता उपकरणको कति समयमा सर–सफाई गर्नुपर्छ ?
आजको मितिसम्म यस्ता उपकरणले कोरोना फैलाएको देखिएको छैन । तैपनि हामी समय समयमा यसको मर्मत तथा सर–सफाई गर्ने सुझाव दिन्छौ । यदि तपाईलाई सो उपकरणको सतहमा संक्रमणको संका लागेमा तत्काल कुनैपनि डिस्इन्फेक्टेन्टबाट सो सतह सफा गर्नुहोस् ।
६.वातानुकुलीत उपकरण भएका कार्यस्थलमा के–कस्तो सावधानी अपनाउन जरुरी हुन्छ ?
कुनै पनि कार्यस्थलमा सफा र स्वच्छ हावाको बहाव हुनैपर्दछ । WHO ले पनि प्राकृतिक वा मेकानिकल भेन्टिलेशन दर बढाउनलाई सल्लाह दिएको छ जसमा हावाको पुनः प्रवाह नहोस् ।
७. Humidity ले कोभीडलाई कस्तो प्रभाव पार्छ ?
हालैको खोजले यो देखाएको छ कि घरभित्र Humidity मात्रा बढाउनाले भाइरसलाई निस्कृय पार्दछ । जाडोको समयमा जब हाम्रो ठाउँ बन्द गरी तातो पारिएको हुन्छ तब Humidity मात्रा एकदमै कम हुन्छ । दुर्भाग्यवश, यस्तो अवस्थामा कोभीड भाइरस लामो समयसम्म रहन्छ ।
हालसम्म HVAC system बाट कोभीड–१९ सरेको कुनै पनि बैज्ञानिक प्रमाण छैन तैपनि हामी Air Experts यहाँहरुलाई नियमित रुपमा HVAC को सफाई र डिस्इन्फेक्ट गर्ने सुझाव दिन्छौं । अझ यस संक्रमण अवधिमा कमर्सियल विल्डिङ र अपार्टमेन्टहरुमा स्वच्छ हावाको प्रवाह बढाउनुपर्छ साथै बाहिरको सम्पर्क सकेसम्म कम गर्नुपर्दछ ।